Witamy na stronach projektu Bocian i My Witamy na stronach projektu Bocian i My

Konkurs Natura 2000 AWARD edycja 2024

Projekt SGGW Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie oraz Komitetu Ochrony Orłów pn. BocianiMy w Lasach. Dobre praktyki ochrony i zarządzania populacją bociana czarnego na terenach leśnych został przyjęty do konkursu Europejskiej Nagrody Natura 2000.Komisja Europejska nagradza doskonałość w zarządzaniu obszarami Natura 2000 i ukazuje wartość dodaną sieci w zakresie ochrony przyrody dla lokalnych społeczności i gospodarek w całej Unii Europejskiej. Konkurencja jest bardzo duża: zgłoszono do nagrody aż 96 wniosków z 25 krajów. Więcej informacji na temat wielu innych ekscytujących i inspirujących inicjatyw Natura 2000 z całej Europy można znaleźć poruszając się po specjalnej mapie za pomocą filtrów i funkcji wyszukiwania. Do wiosny 2024 r. zespół oceniający będą oceniali otrzymane wnioski. Lista finalistów zostanie ogłoszona w marcu 2024 roku. Trzymajcie za nas i BocianiMy nie tylko kciuki, ale całe pięści!

Już można oddawać głosy na nagrodę obywatelską w konkursie Natura 2000 AWARD! Serdecznie zapraszamy do głosowania...

Monitoring bociana czarnego

Monitoring gniazd bociana czarnego realizowany jest przez członków Komitetu Ochrony Orłów od początku funkcjonowania organizacji. Do roku 2007 formalnie gatunek ten nie figurował jednak w żadnym z realizowanych na ten czas projektów. Kontrole gniazd i projektowanie stref ochronnych tego gatunku wykonywane były w pewnym sensie przy okazji odwiedzania gniazd rzadkich ptaków szponiastych. W 2007 roku zainicjowany został projekt Monitoring Ptaków Polski, w którym KOO prowadzi monitoring liczebności i rozpowszechnienia bociana czarnego na 47 powierzchniach próbnych. Projekt realizowany jest na zamówienie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W 2012 roku podjęto decyzję o oficjalnym włączeniu bociana czarnego do realizowanego przez KOO programu kontroli gniazd i lęgów gatunków strefowych, a wyniki rejestrowane są w naszej bazie danych. W 2016 roku KOO we współpracy z RDLP Łódź uruchomił pierwszą w kraju transmisję online z gniazda bociana czarnego w Nadleśnictwie Kutno. W latach 2018-2023 KOO uruchomił kolejne transmisje gniazd bocianów czarnych w nadleśnictwach: Wronki, Sieraków, Wolsztyn i Bolewice. Dzięki umieszczeniu transmisji na kanale YouTube możliwość oglądania bocianów czarnych na żywo i poznawanie ich biologii i zwyczajów zapewniono ogromnej rzeszy internautów z wielu krajów na całym świecie. Tylko w sezonie 2020 transmisja miała 1 280 068 wyświetleń! Najciekawsze materiały zgromadzono na playliście w serwisie Youtube, zawierającej obecnie 295 filmów z kilku sezonów.

W latach 2017-2020 KOO i SGGW Leśny Zakład Doświadczalny w Rogowie zrealizowali projekt BocianiMy w Lasach. Powodem realizacji projektu było bardzo słabe rozpoznanie krajowej populacji bociana czarnego szacowanego na ca 1000-1400 par, średnio 1200 par. Według danych niezależnej organizacji pozarządowej KOO w bazie danych tego gatunku w 2015 r. znajdowało się jedynie 193 stanowisk lęgowych (16% krajowej populacji gatunku). W latach 2016-2020 do bazy danych KOO trafiły informacje o 270 nowych stanowiskach lęgowych tego gatunku. W bazie KOO zarejestrowano już 463 stanowiska lęgowe. Według KOO "Wzrost zainteresowania tym gatunkiem wiąże się w znacznej mierze z uruchomieniem przez Leśny Zakład Doświadczalny SGGW w Rogowie projektu "BocianiMy w Lasach". W 2021 r. po upływie kilkunastu lat od formalnego przystąpienia KOO do monitoringu stref ochrony bociana czarnego (od 2008 r.), stał się on jednym z najpowszechniej kontrolowanych gatunków. W 2021 r. informacje spłynęły z 15 regionów. Zlokalizowano aż 74 nowe rewiry bociana czarnego i aktualnie w bazie KOO zarejestrowano już 538 stanowisk lęgowych. W 2015 r. faktyczną ochroną było objętych około 16% populacji bociana czarnego, natomiast w 2020 r. dzięki realizacji projektu "BocianiMy w Lasach" już około 38%, w 2022 r. - około 45%. Obecnie (2023) około 50-55% populacji bociana czarnego jest znanych i chronionych za pomocą stref ochronnych czyli szacunkowo 600-700 gniazd!

Od sezonu 2018 przy wybranych gniazdach bocianów czarnych prowadzony jest monitoring lęgów za pomocą fotopułapek. Dzięki temu ocenia badana jest fenologia lęgów, sukces lęgowy oraz przyczyny śmiertelności.

W sezonie 2019 zamontowano fotopułapki monitorujące gniazda bociana czarnego na terenie ośmiu LKP / obszarów Natura 2000:

Od 2020 roku monitoring gniazd za pomocą fotopułapek jest kontynuowany w nowych regionach kraju i kolejnych nadleśnictwach.

W 2020 roku zamontowano fotopułapki przy 35 gniazdach bocianów czarnych w Borach Tucholskich, na Mazurach, w Puszczy Białowieskiej i Wielkopolsce.

W 2021 roku zamontowano 20 fotopułapek na terenie Polski południowej w nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji LP w Katowicach.

W 2022 roku zamontowano 20 fotopułapek na terenie Polski zachodniej w nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji LP w Szczecinie.

W 2023 roku zamontowano 25 fotopułapek na terenie Polski centralnej w nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji LP w Radomiu oraz 5 szt. na terenie Polski wschodniej w nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji LP w Lublinie.

Montaż fotopułapek przy gniazdach bocianów czarnych na taką skalę (także w kolejnych latach po projekcie) był dużym wysiłkiem logistycznym i terenowym. Zdjęcia z fotopułapek były przesyłane na żywo do nadleśnictw i prezentowane na stronach internetowych i profilach społecznościowych nadleśnictw objętych projektem i beneficjenta.

9 lipca 2016 r. członkowie Komitetu Ochrony Orłów we współpracy z Uniwersytetem Łódzkim i Lasami Państwowymi po raz pierwszy w historii badań ornitologicznych w Polsce, założyli loggery GPS/GSM bocianom czarnym.

Dzięki tym urządzeniom poznawanie i obserwowanie tras wędrówek ptaków stało się fascynującym zajęciem nie tylko naukowców, ale również dla wielu osób lubiących odkrywać zwyczaje i tajemnice ptaków. W 2017 roku KOO i SGGW LZD w Rogowie założył trzy kolejne lokalizatory, tym razem nożne, m.in. na słynną samicę Skierkę w Puszczy Bolimowskiej. Od 2018 roku do 2023 założono w sumie ponad 100 loggerów GPS/GSM. Monitoring za pomocą tych specjalistycznych urządzeń pozwolił zgromadzić wiedzę o trasach migracji polskich bocianów czarnych, miejscach zimowisk oraz przyczynach śmiertelności ptaków młodych. Wcześniej nie znano żadnych tras. Przygotowano pierwszą w kraju Mapę Lotów kilkudziesięciu bocianów czarnych (jedna z niewielu takich map w Europie), która w czasie rzeczywistym pokazywała migrację poszczególnych osobników z kilkudniowym opóźnieniem ze względu na bezpieczeństwo ptaków. Zastosowanie loggerów GPS/GSM było na taką skalę w Polsce było absolutnie pionierskie i wymagało zaangażowania wielu sił, środków i pracy zespołowej: ornitologów, leśników, arborystów.